میترا (ودایی)

میترا (انگلیسی: Mitra) یک الوهیت (خدا) در فرهنگ مردمان هندوآریایی است که عملکرد آن با زمان تغییر کرده‌است. در سنگ‌نبشته میتانی میترا به عنوان یکی از حافظان «پیمان» مورد استناد قرار گرفته‌است.

میترا در درجه اول در ترکیب دواندرای «میترا-وارونا» ظاهر می‌شود که اساساً همان ویژگی‌های وارونا به تنهایی، به عنوان نگهبان اصلی رتا ṛtá «حقیقت، نظم». در متون ودایی فقید و براهمانا، میترا به‌طور فزاینده ای با نور سپیده دم و خورشید صبحگاهی همراه است (در حالی که وارونا با عصر، و در نهایت شب همراه می‌شود). در متون پس از ودایی - که در آن میترا عملاً ناپدید می‌شود. - میترا بعدها به الهیات حامی دوستی تکامل یافت، و چون او «دوست» است، حتی زمانی که مقدس است، از همه خشونت‌ها بیم دارد.

«میترا-وارونا» خدایانی هستند متحد و متفق که به یاری و کمک هم کار بندگان و احوال طبیعت را سامان بخشیده و این توافق و پیوستگی در آنان چنان است که حتی سوار گردونه‌ای با دو چرخ می‌شوند البته در این‌جا از میترا نور و روشنایی یا خورشید استنباط می‌شود، آسمان نورانی، آسمان و خورشید و در پرتو این معنا است که رمز این به هم پیوستگی روشن می‌شود.

میترا-وارونا، تظاهر هماهنگی دو خداوند بزرگ و قدرتمند است که در ریگ ودا در طول زمان صفات و کارایی وارونا به تدریج به میثرَ/میترا منتقل می‌شود. ترکیب فوق در اوستا به صورت میثرَ/اَهورَ درآمد اما در اینجا اغلب صفات و کارایی میثرَ به اَهورَه و پس از آن به سروش منتقل می‌شود.